ျမန္မာျပည္ လြတ္လပ္ခြင့္ နိမ့္က်ဆဲ၊ Freedom House အစီရင္ခံစာ ေဖာ္ျပ

၁၃ ႏၷ၀ါရီလ ၂၀၀၉။ ဗြီအိုေအျမန္မာပိုင္း
ကမၻာ့ႏုိင္ငံအသီးသီးရဲ႕ လြတ္လပ္ခြင့္အေျခအေနကို အေမရိကန္ႏုိင္ငံ ၀ါရွင္တန္အေျခစိုက္ Freedom House အဖြဲ႕ႀကီးက ႏွစ္စဥ္ ေလ့လာတင္ျပခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ဦးမွာထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္အတြက္ လြတ္လပ္ခြင့္ အေျခအေန အစီရင္ခံစာမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံ အပါအ၀င္ ၄၂ ႏုိင္ငံဟာ မလြတ္လပ္ၾကဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံကိုေလ့လာရာမွာ ဘယ္လိုအခ်က္အလက္ေတြကို ၾကည့္႐ႈခဲ့ပါသလဲ။ အျပည့္အစုံကုိဦးတင္ေမာင္သန္းက တင္ျပထားပါတယ္။
၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ကူးလာခဲ့ေပမယ့္ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ကမၻာေပၚက အျခားႏုိင္ငံ ၄၂ ႏုိင္ငံနဲ႔အတူ မလြတ္လပ္တဲ့တုိင္းျပည္ ျဖစ္ၿမဲျဖစ္ေနပါေသးတယ္လို႔ Freedom House အဖြဲ႕ႀကီးရဲ႕ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ အစီရင္ခံစာက ဆိုပါတယ္။ Freedom House အဖြဲ႕ႀကီးဟာ ကမၻာတ၀န္းႏုိင္ငံေတြရဲ႕ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြကို ႏွစ္စဥ္ ေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ အဖြဲ႕ႀကီးျဖစ္ပါတယ္။၂၀၀၉ ခုႏွစ္ အစီရင္ခံစာကို ဒီကေန႔ပဲ အေမရိကန္ႏုိင္ငံ၊ ၀ါရွင္တန္ၿမိဳ႕ေတာ္မွာထုတ္ျပန္ခဲ့တာပါ။

ကမၻာ့ႏုိင္ငံေတြကို ခြဲျခားၾကည့္ခဲ့ပံုနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ကမၻာ့လြတ္လပ္ခြင့္ ေလ့လာေရးအဖြဲ႕ရဲ႕အေရွ႕ေတာင္အာရွ ပိုင္ျခားသံုးသပ္သူက အခုလိုေျပာပါတယ္။ သူက သူ႔အမည္ကိုမေဖာ္ျပဖို႔ ဗြီအိုေအကို ေမတၱာရပ္ခံပါတယ္။
“Freedom House အဖြဲ႕ႀကီးက ႏိုင္ငံေတြကို လြတ္္လပ္ေသာႏုိင္ငံ၊ တပိုင္းတစလြတ္လပ္ေသာႏုိင္ငံနဲ႔ မလြတ္လပ္ေသာႏုိင္ငံေတြအျဖစ္ ခြဲၾကည့္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔အျခားႏုိင္ငံေတြဟာ အမွတ္ ၇ ရပါတယ္။ အဲဒီအမွတ္က လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီအခြင့္အေရးအရ ခြဲတာပါ။ အထူးသျဖင့္ ႏုိင္ငံေရးအခြင့္အေရးနဲ႔ ႏုိင္ငံသားေတြရဲ႕လြတ္လပ္မႈအရ မလြတ္လပ္တဲ့သေဘာ ျဖစ္ပါတယ္။”
ကမၻာ့လူဦးေရရဲ႕ သံုးပံုတပံုက အဲဒီ မလြတ္လပ္တဲ့ႏုိင္ငံ ၄၂ ႏုိင္ငံမွာ ေနထုိင္ေနၾကရတာပါ။ အဲဒီလူဦးေရရဲ႕ တ၀က္က တ႐ုတ္ျပည္မွာ ေနထိုင္ၾကပါတယ္။ အာရွ-ပစိဖိတ္ေဒသမွာဆိုရင္ တ႐ုတ္နဲ႔ ေျမာက္ကိုရီးယားႏုိင္ငံေတြက ျမန္မာႏုိင္ငံလိုပဲ မလြတ္လပ္တဲ့စာရင္းက မကၽြတ္ႏုိင္ၾကေသးပါဘူး။
အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာဆိုရင္ေတာ့ ဗီယက္နမ္၊ ေလာ၊ ကေမၻာဒီးယားႏုိင္ငံေတြကလည္းျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔အတူ မလြတ္လပ္တဲ့ႏိုင္ငံေတြထဲမွာ ပါေနပါတယ္။ ေတာင္အာရွႏုိင္ငံေတြျဖစ္ၾကတဲ့ ပါကစၥတန္၊ ေမာ္လ္ဒိုက္ဗ္နဲ႔ ဘူတန္ႏိုင္ငံေတြက မႏွစ္က ေရြးေကာက္ပြဲေတြကို အေတာ္အတန္ လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တ က်င္းပခဲ့ၾကတဲ့အတုိင္း Freedom Houseအစီရင္ခံစာမွာ တိုးတက္မႈေတြ ရရွိခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လူဦးေရထူေျပာတဲ့ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံက မလြတ္လပ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္လည္း ကမၻာ့လူဦးေရရဲ႕ တ၀က္ဟာ မလြတ္လပ္တဲ့ အေျခအေနမွာ ေနေနရတယ္လို႔ Freedom House အဖြဲ႕ႀကီးက ဆိုပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးအခြင့္အေရးေတြကို ေလ့လာခဲ့တဲ့အခါ အခုလိုေတြ႕ရွိရတယ္လို႔သူမက ဆိုပါတယ္။
“ဒီႏွစ္ က်မတို႔ ေလ့လာတဲ့အခါ ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရး ေနာက္ဆက္တြဲ ေခ်မႈန္းေရးေတြကို အထူးအာ႐ံုစိုက္ ၾကည့္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးအရ တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြကိုဖမ္းဆီးတဲ့ လူအေရအတြက္ ၾကည့္ပါတယ္။ ဒီႏွစ္အေစာပိုင္း ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဖမ္းဆီးမႈေတြ၊ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြကို က်မတို႔ ၾကည့္ပါတယ္။အဲဒါေတြက ျမန္မာႏုိင္ငံကို အမွတ္အဆင့္ သတ္မွတ္ရာမွာ ေသာ့ခ်က္က်ပါတယ္။”
ႏုိင္ငံသားေတြရဲ႕ လြတ္လပ္ခြင့္ကလည္း ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ မရွိသေလာက္ပဲလို႔ ပိုင္းျခားသံုးသပ္သူက ေျပာပါတယ္။ ႏုိင္ငံသားေတြရဲ႕ လြတ္လပ္ခြင့္ကို ၾကည့္ရာမွာ လြတ္လပ္စြာေဖာ္ျပခြင့္ ရွိမရွိ၊ ယံုၾကည္ခြင့္ရွိမရွိ၊ အဖြဲ႕အစည္း ဖြဲ႕စည္းေဆာင္ရြက္ႏုိင္ခြင့္ ရွိမရွိ၊ ဥပေဒစိုးမိုးမႈ ရွိမရွိ၊ တဦးခ်င္း အခြင့္အေရးေတြ ရွိမရွိဆိုတဲ့ အခ်က္ေတြကို ၾကည့္႐ႈပါတယ္။လြတ္လပ္စြာေဖာ္ျပခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သံုးသပ္သူက အခုလုိ ဆက္ေျပာပါတယ္။
“လြတ္လပ္စြာ ေဖာ္ျပႏုိင္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အဆင့္သတ္မွတ္ခ်က္က အရင္ႏွစ္အတုိင္းပါပဲ။ ၂၀၀၈ ႏွစ္ဦးပိုင္းမွာ အထူးသျဖင့္ မီဒီယာကို ေခ်မႈန္းခဲ့ပါတယ္။ စာနယ္ဇင္းသမား အေယာက္ ၂၀ ကို ဖမ္းဆီးခဲ့ပါတယ္။ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု လူထုဆႏၵခံယူပြဲနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး မီဒီယာကို လိုသလို ကစားခဲ့ပါတယ္။”
လြတ္လပ္ခြင့္ကို အဆင့္သတ္မွတ္ရာမွာ လြတ္လပ္ခြင့္အရွိဆံုးကို ၁၊ မရွိဆံုးကို ၇သတ္မွတ္ပါတယ္။ ၁၉၇၂ ကေန ၁၉၈၀ အထိ၊ အဲဒီေနာက္ ၁၉၈၈ နဲ႔ ၈၉ ေတြမွာႏိုင္ငံေရး အခြင့္အေရးက အဆင့္ ၇ ျဖစ္ေပမယ့္ ႏုိင္ငံသားေတြရဲ႕ လြတ္လပ္ခြင့္ကေတာ့၅ နဲ႔ ၆ ေတြမွာ ရွိခဲ့ပါေသးတယ္။ ၁၉၈၉ ေနာက္ပိုင္းကစၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ လြတ္လပ္ခြင့္ဟာ အဆုိးဆံုးအဆင့္ သတ္မွတ္ခ်က္ ၇ မွာ ဆက္တိုက္ သတ္မွတ္ခံခဲ့ရပါတယ္။