ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္မႈႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ

၃ ဧၿပီ ၂၀၀၉။ ခင္မမမ်ဳိး
အၾကမ္းဖက္မႈ (Terrorism) ဆိုတဲ့ စကားလံုးေလးဟာ ႏွစ္ဆယ္ရာစုေႏွာင္းပိုင္းနဲ႔ ႏွစ္ဆယ့္တစ္ရာစု ကာလတေလွ်ာက္မွာ ေရပန္းအ ေတာ္စားလာတဲ့ စကားလံုးေလးျဖစ္ပါတယ္။ ဒီစကားလံုးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အဓိပၸာယ္အမ်ဳိးမ်ဳိး ဖြင့္ဆိုခဲ့ၾကသလို၊ အၾကမ္းဖက္မႈပံုစံ အမ်ဳိး မ်ဳိးကိုလဲ ေလ့လာသူေတြက ေလ့လာသံုးသပ္ခဲ့ၾကတယ္။ အခ်ဳိ႕ေသာ ပညာရွင္မ်ားက သမိုင္း႐ႈေထာင့္က ေလ့လာၾကသလို၊ တခ်ဳိ႕ကလဲ အေတြးအေခၚပိုင္းကေန ေလ့လာသံုးသပ္ၾကတယ္။ ႏိုင္ငံေရးေဘာဂေဗဒ ပညာရွင္မ်ားကလဲ ဂိမ္းသီအိုရီေတြ၊ time series analysis, econometric analysis နည္းလမ္းေတြကို အသံုးျပဳၿပီး၊ အၾကမ္းဖက္မႈေခ်မႈန္းေရးဆိုင္ရာ ေပၚလစီမ်ားရဲ႕ ထိေရာက္မႈစတာေတြကို ဆန္း စစ္ခဲ့ၾကတယ္။ၽ
လူမႈေရး၊ စိတ္ပညာ ပညာရွင္ေတြကလဲ သူတို႔ တတ္ကၽြမ္းတဲ့ နည္းပညာေတြကို အသံုးျပဳၿပီး အၾကမ္းဖက္သမားေတြရဲ႕ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အေတြးအေခၚေတြ၊ သြင္ျပင္လကၡဏာေတြကိုပါ ေလ့လာေနၾကတယ္။ ႏိုင္ငံေပါင္းစံုက အစိုးရေတြရဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာေလ့လာေရးဌာနေတြ၊ အၾကမ္းဖက္ႏွိမ္နင္းေရး အဖြဲ႕အစည္းေတြမွာလဲ အၾကမ္းဖက္မႈေလ့လာေရးဆိုင္ရာ ကၽြမ္းက်င္သူေတြ အမ်ားအျပား ခန္႕အပ္ေဆာင္ရြက္ ၾကရတယ္။ အခ်ဳိ႕ေသာ တကၠသိုလ္ေတြအေနနဲ႔ကလဲ လိုအပ္လာတဲ့ ပညာရွင္အေရအတြက္ႏႈန္းကို ပံ့ပိုးေပးႏိုင္ဖို႕ အၾကမ္းဖက္မႈ ေလ့ လာ ေရးဆိုင္ရာ ဘြဲ႕လြန္ေအာင္လက္မွတ္အထူးသင္တန္းေတြ ဖြင့္လွစ္ၾကရျပန္တယ္။ စစ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ စိတ္ပညာ၊ ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရး၊ ဥပေဒေရးရာ စတဲ့ ဘာသာရပ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့ multidisciplinary subject တခုျဖစ္တဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေလ့လာေရးဟာ ယေန႔ေခတ္ကမၻာရဲ႕ အေရးအႀကီးတဲ့ ပညာရပ္တခုအေနနဲ႔ တ စတစ ေနရာယူစိုးမိုးလာခဲ့ပါတယ္။ ပညာရပ္အေနနဲ႔တင္မကပဲ ႏိုင္ငံတိုင္းရဲ႕ အမ်ဳိးသားလံုျခံဳေရး ရည္မွန္းခ်က္ (National security objectives) ေတြအထဲမွာလဲ ထိပ္ဆံုးက ေနရာယူလာပါတယ္။ အခုဒီေဆာင္းပါးမွာ အၾကမ္းဖက္မႈ၊ ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္မႈနဲ႔ ျမန္မာ ေရးရာ အေျခအေနမ်ားကို ေရးသားတင္ျပလိုပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္မႈဆိုရာ၀ယ္အၾကမ္းဖက္မႈဆိုတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ႏိုင္ငံေရးေလ့လာသူေတြ၊ သတင္းနဲ႔ စာနယ္ဇင္းသမားေတြ၊ အစိုးရေတြက အဓိပၸာယ္မ်ားစြာ ဖြင့္ဆိုခဲ့ၾကတယ္။ အၾကမ္းဖက္မႈေလ့လာေရးဆိုင္ရာမွာ နာမည္ႀကီးပညာရွင္တေယာက္ျဖစ္တဲ့ Walter Laquer က အၾကမ္းဖက္မႈဆိုတာကို ႏိုင္ငံေရး၊ ဘာသာေရး၊ ယံုၾကည္သက္၀င္မႈဆိုင္ရာ ရည္မွန္းခ်က္မ်ားျပည့္မွီဖို႕အတြက္ တရားမ၀င္လက္နက္ အင္အား အသံုးျပဳၿပီး အျပစ္မဲ့ျပည္သူေတြကို ဦးတည္တိုက္ခိုက္မႈလို႔ အနက္ဖြင့္ဆိုခဲ့တယ္။ အၾကမ္းဖက္မႈေလ့လာေရးသင္တန္းအားလံုးမွာ မရွိမျဖစ္သင္႐ိုးညႊန္းတမ္းျဖစ္တဲ့ 'Inside Terrorism' ဆိုတဲ့ စာအုပ္ကိုေရးသားခဲ့တဲ့ Bruce Hoffman ကလဲ အၾကမ္းဖက္မႈဆိုတာမွာ ႏိုင္ငံေရးရည္မွန္းခ်က္ဆိုင္ရာ လႈံ႕ေဆာ္ခ်က္ေတြ၊ အၾကမ္းဖက္မႈရဲ႕ သားေကာင္ေတြ (သို႕) ပစ္မွတ္ေတြကိုသာမပဲ အမ်ားျပည္သူကိုပါ ထိတ္လန္႕ေစႏိုင္တဲ့ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ထိခိုက္ေစမႈေတြ၊ အၾကမ္းဖက္တဲ့နည္းနဲ႔ ေျဖရွင္းမႈ ေတြ ပါ၀င္ေၾကာင္း ေရးသားထားခဲ့ပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္မႈဆိုတာထဲမွာ လက္နက္အင္အားသံုးေျဖရွင္းတဲ့ အေျခခံသေဘာတရားပါ၀င္တာေၾကာင့္ အၾကမ္းဖက္မႈ ျပဳလုပ္သူမ်ား ကိုင္ စြဲတဲ့ လက္နက္ေတြဟာလဲ အမ်ဳိးမ်ဳိး ကြဲျပားျခားနားပါတယ္။ ေခတ္သစ္အၾကမ္းဖက္မႈကို ေလ့လာတဲ့ လက္နက္ကၽြမ္းက်င္ ပညာရွင္မ်ား ကေတာ့ ဒါေတြကို စစ္သံုးလက္နက္အမ်ဳိးအစားေတြ၊ ေပါက္ကြဲေစႏိုင္တဲ့ ဗံုးေတြ၊ အမ်ားအျပားေသေက်ပ်က္စီးေစတဲ့ လက္နက္ေတြနဲ႔ အေသခံဗံုးေဖာက္ခြဲသူေတြဆိုၿပီး ခြဲျခားေဖာ္ျပခဲ့ၾကပါတယ္။ စစ္သံုးလက္နက္ေတြျဖစ္တဲ့ ပစၥတိုေတြ၊ ေအေက-၄၇၊ အမ္-၁၆ တို႔လို ေခ်မႈန္းေရး႐ိုင္ဖယ္ေသနတ္ေတြ၊ အစၥေရးလုပ္အူဇီ၊ အေမရိကန္ လုပ္ Ingramလို စက္ေသနတ္ေတြ၊ အာရ္ပီဂ်ီလို႔ အတိုေကာက္ေခၚၾကတဲ့ Rocket-propelled Grenades ေတြ၊ အေမရိကန္လုပ္ Stinger နဲ႔ ဆိုဗီယက္လုပ္ Grail တို႔လို Precision Guided Munitions လက္နက္မ်ဳိးစံုက္ု အၾကမ္းဖက္မႈေတြမွာ အသံုးျပဳၾကပါတယ္။ ဥပမာ-မၾကာေသးခင္ကမွ ျဖစ္သြားတဲ့ မြန္ဘိုင္းတိုက္ခိုက္မႈမွာဆိုရင္ ဒီအမ်ဳိးအစားလက္နက္ေတြကို အသံုးျပဳသြားခဲ့ၾကတာပါ။ ေပါက္ကြဲေစတတ္တဲ့ ဗံုးေတြမွာလဲ စီဇက္က တီထြင္ခဲ့တဲ့ Semtex, အေမရိကန္က တီထြင္ခဲ့တဲ့ Composite-4 (C-4) တို႔လို ပလပ္ စတစ္ေပါက္ကြဲေစတတ္တဲ့ ပစၥည္းေတြ၊ ခ်ိန္ကိုက္ဗံုး၊ ဆြဲမိုင္းစတဲ့ triggers ေတြ၊ မိုလိုေတာ့ဗ္လို႔အမ်ားက ေခၚတတ္ၾကတဲ့ ဓာတ္ဆီ ဗံုးေတြ၊ ပိုက္ဗံုးေတြ၊ ကားဗံုးေတြ၊ ေလထုဖိအားသံုးၿပီး ေပါက္ကြဲေစတတ္တဲ့ ဘာ႐ိုမက္ထရစ္ဗံုးေတြ စသည္ျဖင့္ ပါ၀င္ပါတယ္။ ေနာက္ တမ်ဳိးကေတာ့ WMD လို႔အတိုေကာက္ေခၚၾကတဲ့ Weapons of Mass Destruction ပါ။ ဒီအထဲမွာ ဓာတုဆိုင္ရာ ေအးဂ်င့္ေတြ၊ ဇီ၀ဆိုင္ ရာေအးဂ်င့္ေတြ၊ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ဆိုင္ရာ ေအးဂ်င့္ေတြကေန နယူးကလီးယား လက္နက္ေတြအထိ ပါ၀င္ပါတယ္။ 9/11 ျဖစ္ရပ္ၿပီးက တည္းက ဖြံ႕ျဖိဳးၿပီးႏိုင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ဒီလက္နက္ေတြနဲ႔ တိုက္ခိုက္မွာကို စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾကမႈေတြ အမ်ားအျပား ျဖစ္လာခဲ့ၿပီး၊ CBRNE လို႔ ဒီေလာကထဲမွာ အတိုေကာက္ေခၚၾကတဲ့ chemical, biological, radiological, nuclear explosives ေတြနဲ႔ တိုက္ခိုက္မႈ ေတြျဖစ္လာခဲ့ရင္ ျပဳလုပ္ရမယ့္ စီမံခ်က္ေတြကို ေရးဆြဲလာၾကရပါတယ္။ ဒီလို ႏိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရးစီမံခ်က္ေတြ ေရးဆြဲေနၾကစဥ္မွာပဲ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ ႏိုင္ငံေတာ္အႀကီးအကဲေတြ၊ ေပၚလစီေရးဆြဲ ေနသူေတြအတြက္ အခ်က္ႀကီးတခ်က္ကို ထည့္သြင္းစဥ္းစား လာၾကရျပန္ပါတယ္။ ဘာလဲဆိုေတာ့ အၾကမ္းဖက္မႈကို က်ဴးလြန္သူေတြ ထဲမွာ non-state actors ေတြ ပါ၀င္သလို state actors ေတြလဲ ပါ၀င္ေနတဲ့ အခ်က္ပါ။ လူအမ်ား ေသေၾကပ်က္စီးႏိုင္တဲ့ လက္နက္ ပစၥည္းေတြဟာ အျပစ္မဲ့ျပည္သူေတြကို တိုက္ခိုက္တတ္တဲ့ လူတစုလက္ထဲကို ေရာက္သြားတာနဲ႔ေတာင္ မလိုလားအပ္တဲ့ ဆိုးက်ိဳးေတြ ျဖစ္ႏိုင္ေစတယ္ဆိုရင္ ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္မႈ က်ဴးလြန္ေနတဲ့ အာဏာရွင္အစိုးရေတြလက္ထဲ ဒီလက္နက္ပစၥည္းေတြ ေရာက္သြားတဲ့ အခါ ေဒသဆိုင္ရာလံုျခံဳေရး၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာလံုျခံဳေရး အေပၚမွာ ဘယ္ေလာက္ထိခိုက္ေစမလဲ ဆိုတာက အေရးႀကီးတဲ့ အခ်က္တ ခ်က္ျဖစ္လာပါေတာ့တယ္။ တကယ္ေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရဆိုတာ ျပည္သူေတြအေပၚ က်ေရာက္လာမယ့္ အႏၱရာယ္ေတြကို ကာကြယ္ေပးဖို႕၊ ျပည္သူေတြရဲ႕ စား ၀တ္ေနေရး ျပည့္စံုဖူလံုေစဖို႕၊ ပညာေရးတိုးတက္ျမင့္မားေစဖို႔၊ က်န္းမာေရးတိုးတက္ေကာင္းမြန္ေစဖို႕ လူထုက ေရြးခ်ယ္တာ၀န္ေပး၊ အာ ဏာအပ္ႏွင္းခံထားရတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းတရပ္ပါ။ ဒါေပမယ့္ တခ်ဳိ႕ေသာ ႏိုင္ငံေတြမွာ အာဏာဟာ လူထုက မသက္ဆင္းပဲ လူထုကို ၿခိမ္း ေခ်ာက္သတ္ျဖတ္ၿပီး၊ မတရားအာဏာယူထားတဲ့ အစိုးရေတြ အုပ္ခ်ဳပ္ေနၾကပါတယ္။ ဒီလိုအစိုးရေတြဟာ အေၾကာက္တရားနဲ႔အုပ္ခ်ဳပ္ ဖို႕အတြက္ ျပည္သူလူထုကို အႏၱရာယ္ ျပဳတတ္ၾကပါတယ္။ လူထုရဲ႕ ပညာရည္အဆင့္အတန္းေတြ တိုးတက္ျမင့္မားလာရင္ ေတြးေခၚမႈ အဆင့္အတန္းေတြ တိုးျမင့္လာၿပီး ႏိုင္ငံရဲ႕ ပကတိအမွန္တရားကို သိျမင္လာတာနဲ႔အမွ် ေတာ္လွန္ပုန္ကန္မႈေတြ ေပၚေပါက္လာတတ္တာ ဓမၼတာမို႔ ဒီလို အစိုးရေတြဟာ ပညာရည္အဆင့္အတန္း ျမင့္မားမႈမရွိေအာင္ ပညာေရးကို စနစ္တက် ဖ်က္ဆီးထားတတ္ၾကပါတယ္။ က်န္းမာေရး၊ စား၀တ္ေနေရး ျပည့္စံုဖူလံုေရးကိုလည္း ေစတနာမွန္နဲ႔ ျဖည့္ဆည္းေဆာင္ရြက္ေပးမႈ မရွိၾကေတာ့ပါဘူး။ အာဏာတည္ၿမဲ ေရး အတြက္ အာဏာရဲ႕ ေဒါက္တိုင္အဖြဲ႕အစည္းေတြ အမ်ားအျပား ေပၚေပါက္လာဖို႕အေရးနဲ႔ အင္အားႀကီးမားလာဖို႕အေရးကိုသာ ေရွး႐ႈ လုပ္ေဆာင္တတ္ၾကပါတယ္။ ဒီလိုလုပ္ေဆာင္ရင္း လူထုကို ၿခိမ္းေခ်ာက္အၾကမ္းဖက္မႈေတြကလဲ တစတစ တိုးျမင့္လာပါတယ္။ ဒီလိုအ ေျခအေနမ်ဳိးကို ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္မႈ (state terrorism) အမ်ဳိးအစားေတြထဲက state terrorism as domestic policy အျဖစ္ ပညာရွင္မ်ားက ေခၚဆိုသတ္မွတ္ၾကပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္မႈဆိုရာ၀ယ္ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္မႈ (state terrorism) ဆိုတာကို အခ်ဳိ႕က "terrorism from above” လို႔ ေခၚဆိုသံုးႏႈန္းၾကပါတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ဒီအၾကမ္းဖက္မႈအမ်ဳိးအစားက ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံရဲ႕ အာဏာကို ရယူထားတဲ့ အစိုးရေတြ၊ အစိုး ရ လက္ကိုင္တုတ္အဖြဲ႕အစည္းေတြက က်ဴးလြန္တာျဖစ္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ပါ။ ဒီလိုက်ဴးလြန္မႈမွာ ပံုစံႏွစ္မ်ဳိးရွိပါတယ္။ ပထမတမ်ဳိးက ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္မႈကို foreign policy domain ပံုသ႑ာန္နဲ႔ က်ဴးလြန္ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုက်ဴးလြန္ရာမွာ တခ်ဳိ႕ႏိုင္ငံမ်ားက sponsors အေနနဲ႔ ကူညီပံ့ပိုးေပးတာရွိသလို၊ တခ်ဳိ႕ကလဲ enablers ေတြအေနနဲ႔ပါ။ ဒီလိုပံ့ပိုးေပးၾကရမွာ အေတြးအ ေခၚပိုင္းဆိုင္ရာ ပံ့ပိုးမႈ၊ ေငြေၾကးပံ့ပိုးမႈ၊ စစ္အင္အားပ႔ံပိုးမႈ၊ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈကို ကနဦး အစပ်ိဳးေပးမႈနဲ႔ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈမွာ တိုက္႐ိုက္ပါ၀င္မႈဆိုၿပီး အမ်ဳိးမ်ဳိး ရွိပါတယ္။ အခု ဒီေဆာင္းပါးမွာ domestic policy domain ကို အဓိကထား ေရးသားမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အေသးစိတ္ မေဖာ္ျပေတာ့ပါဘူး။ ျပည္တြင္းေပၚလစီအေနနဲ႔ ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္မႈျပဳလုပ္ရာမွာ အဓိက ပါ၀င္ေလ့ရွိတဲ့ အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕အစည္းေတြကေတာ့ အာဏာ ရွင္မ်ားရဲ႕ လက္ကိုင္ဒုတ္ျဖစ္ေနတဲ့ စစ္တပ္၊ ရဲ၊ အာဏာရွင္စိတ္တိုင္းက်ေရးဆြဲထားတဲ့ ဥပေဒကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနၾကရတဲ့ ဥပ ေဒဘက္ေတာ္သားေတြနဲ႔ အျခားေသာ လံုျခံဳေရးအဖြဲ႕အစည္းမ်ားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ႏိုင္ငံေတာ္က ပံ့ပိုးႀကိဳးကိုင္ထားတဲ့ ျပည္သူ႔ စစ္အဖြဲ႕ေတြ၊ ေခ်မႈန္းသုတ္သင္ေရးအဖြဲ႕ေတြလဲ ပါ၀င္ပါတယ္။ ျပည္တြင္းေပၚလစီအေနနဲ႔ ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္မႈ ျပဳလုပ္ရျခင္းရဲ႕ အဓိ က ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ အစိုးရရဲ႕ အာဏာကို ျပသဖို႕နဲ႔ အတိုက္အခံမ်ားကို အေႏွာင့္အယွက္ျပဳဖို႕၊ ဖယ္ရွားဖို႕ ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္တရပ္ရဲ႕ အစိုးရဆိုတာမွာ ျပည္သူလူထုအက်ိဳးအတြက္ လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာေတြ ရရိွၿပီးသား ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအတြက္ ျပည္သူလူထုက ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ၿပီး ယံုၾကည္စြာနဲ႔ အာဏာကို အပ္ႏွင္းၾကတာပါ။ ဒါေပမယ့္ ျပည္သူလူထုက တရား ၀င္ ေရြးေကာက္ထားတာမဟုတ္ရင္၊ ေရြးေကာက္ေအာင္ အတင္းအၾကပ္ ဖိအားေပးထားတာျဖစ္ေနရင္ ဒီလိုအစိုးရမ်ဳိးဟာ မိမိကိုယ္ကို ယံုၾကည္ခ်က္ ရွိမေနပါဘူး။ ပမာဆိုရရင္ သူတပါးမယားကို ၾကာခိုေနရတဲ့ ေယာက္က်ားဖ်င္း၊ ေယာက္က်ားညံ့တေယာက္ရဲ႕ စိတ္မ်ဳိးျဖစ္ ေနၿပီး၊ ဘယ္အခ်ိန္မွာ ပိုင္ရွင္ေပၚလာမလဲဆိုတဲ့ စိတ္က မသိစိတ္မွာ လႊမ္းမိုးေနတတ္ပါတယ္။ အဲဒီအခါက်ေတာ့ ပိုင္ရွင္အမွန္ျဖစ္တဲ့ လူထုက အာဏာျပန္ေတာင္းမွာကို တစတစ ေၾကာက္လာပါတယ္။ လူေတြဆိုတာ ေၾကာက္လာၿပီဆိုရင္ ရမ္းမိရမ္းရာ ရမ္းၿပီး၊ မလုပ္သင့္ တာေတြ လုပ္တတ္ၾကစၿမဲမို႔ ဒီလိုအာဏာသိမ္းအစိုးရေတြ၊ မသမာနည္းနဲ႔ အာဏာရယူထားတဲ့ အစိုးရေတြဟာ လူထုကို အတင္းအၾကပ္ ဖိႏွိပ္ၾကပါေတာ့တယ္။ ႏိုင္ငံေရးပညာရွင္ ပီတ စီဒါဘတ္ခ္က ဒီလို ဖိႏွိပ္မႈပံုသ႑ာန္ေတြကို vigilante state terrorism, official state terrorism နဲ႔ genocidal state terrorism ဆိုၿပီး သံုးမ်ဳိးခြဲျခားေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ vigilante state terrorism ဆိုတာ အစိုးရမဟုတ္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ လူပုဂၢိဳလ္ ေတြကို အစိုးရက ေနာက္ကြယ္ကေန ႀကိဳးကိုင္ၿပီး ႏိုင္ငံေရးအၾကမ္းဖက္မႈ က်ဴးလြန္ေစျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ official state terrorism ဆိုတာ မွာက်ေတာ့ overt နဲ႔ convert ဆိုၿပီး ႏွစ္မ်ဳိးထပ္ခြဲလို႔ရတယ္။ overt official state terrorism ဆိုတာက ျမင္သာထင္ရွားတဲ့ စစ္တပ္၊ ရဲ ယူနီေဖာင္း၀တ္ေတြကို အသံုးျပဳၿပီး ႏိုင္ငံေရးအၾကမ္းဖက္မႈျဖစ္ပါတယ္။ convert official state terrorism ဆိုတာကေတာ့ လွ်ိဳ႕၀ွက္ရဲ၊ ေထာက္လွမ္းေရးစတဲ့ secret services ေတြကို အသံုးျပဳၿပီး ႏိုင္ငံေရးအၾကမ္းဖက္မႈေတြ ျပဳလုပ္တာျဖစ္ပါတယ္။ genocidal state terrorism ဆိုတာကေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္အတြင္းမွာ မီွတင္းေနထိုင္တဲ့ လူမ်ဳိးတမ်ဳိး (သို႕) လူမ်ဳိးႏြယ္တစုကို လူမ်ဳိးသုဥ္း ေစတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ေခ်မႈန္းသတ္ျဖတ္တာျဖစ္ပါတယ္။ genocide ဆိုတဲ့စကားလံုးကို ၁၉၄၃ ခုႏွစ္က Dr. Raphale Lemkin ေရးသား ထုတ္ေ၀ခဲ့တဲ့ Axis Rule in Occupied Europe ဆိုတဲ့ စာအုပ္မွာ စတင္အသံုးျပဳခဲ့တာျဖစ္ၿပီး၊ လက္တင္ဘာသာကေန ဆင္းသက္လာတဲ့ စကားလံုးျဖစ္ပါတယ္။ အဓိပၸာယ္ကေတာ့ geno ဆိုတာ race (or) tribe ျဖစ္ၿပီး၊ cide ဆိုတာကေတာ့ killing (သတ္ျဖတ္ျခင္း) ျဖစ္ပါ တယ္။ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံမွာ အစြန္းေရာက္အစိုးရေတြဟာ လူမ်ဳိးစုေတြရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈေတြကို ဖ်က္ဆီးျခင္း၊ စစ္တပ္၊ ရဲအင္အားေတြသံုးၿပီး ဒီ လူမ်ဳိးစု ေတြေနထိုင္ရာ ရြာေတြကို ဖ်က္ဆီးျခင္း၊ အျပစ္မဲ့လူမ်ဳိးစု၀င္ေတြကို အစုလိုက္အျပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္ျခင္း စတာေတြ ျပဳလုပ္ေန ၿပီဆိုရင္ ဒါကို genocidal state terrorism က်ဴးလြန္ေနၿပီလို႔ သတ္မွတ္လို႔ရပါတယ္။
အခုဆက္လက္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံက ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္မႈနဲ႔ ပတ္သက္တာေတြကို ေရးသားတင္ျပပါမယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံႏိုင္ငံတႏိုင္ရဲ႕ state authority ကို ႏိုင္ငံေရးပညာရွင္ေတြက typology ေလးမ်ဳိးခြဲၿပီး ေလ့လာသံုးသပ္ၾကပါတယ္။ ပထမအ မ်ဳိးအစားကေတာ့ ဒီမိုကေရစီ အမ်ဳိးအစားပါ။ ဒီမိုကေရစီ state authority ရွိတဲ့ႏိုင္ငံမွာ စစ္တပ္၊ ရဲစတဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရးဆိုင္ရာ security institutions ေတြဟာ ဒုတိယေနရာမွာပဲ ရွိပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္မွာ တရားမွ်တမႈရွိတာအတြက္ေၾကာင့္ ဥပေဒရဲ႕ အထက္မွာ ဘယ္သူမွ မရွိပါဘူး။ အစိုးရဆိုတာဟာ ျပည္သူက ေရြးေကာက္တာျဖစ္တဲ့အတြက္ အာဏာဟာ လူထုဆီကပဲ သက္ဆင္းပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ႏိုင္ငံတခုဟာ ဒီမိုကေရစီ က်င့္သံုးေနလား၊ မက်င့္သံုးဘူးလားဆိုတာ ေရြးေကာက္ပြဲတခုတည္းနဲ႔ ဆံုးျဖတ္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္တာနဲ႔ ဒီမိုကေရစီရၿပီလို႔ မသတ္မွတ္ႏိုင္ပါဘူး။ အစိုးရရဲ႕အာဏာခြဲေ၀အသံုးျပဳမႈ၊ လံုျခံဳေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြကို secondary role မွာ ထားရွိမႈ၊ ဘတ္ခ်က္ခြဲေ၀မႈ၊ accountability ရွိမႈ၊ လူ႕အခြင့္အေရးနဲ႔ rule of law ကို ေလးစားမႈ၊ ႏိုင္ငံ ေတာ္ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေအာင္လုပ္ႏိုင္တဲ့ အစိုးရရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္မႈစြမ္းရည္၊ အစိုးရေပၚလစီေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လူထုကို သတင္းအခ်က္အ လက္ေပးမႈ၊ လူထုက ေ၀ဖန္ေျပာဆိုႏိုင္မႈ စတဲ့ အခ်က္အလက္အမ်ားႀကီးအေပၚမွာ မူတည္တာျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တမ်ဳိးကေတာ့ authoritarianism လို႔ေခၚတဲ့ အာဏာရွင္စနစ္ပါ။ ဒီလိုစနစ္က်င့္သံုးတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ လံုျခံဳေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ အခန္းက႑ဟာ အရမ္းျမင့္မားပါတယ္။ အစိုးရရဲ႕ အာဏာဟာ minimal constraint ပဲ ရွိပါတယ္။ အစိုးရဟာ တရားမွ်တမႈမရွိတဲ့ ေရြး ေကာက္ပြဲနဲ႔ ေရြးေကာက္ခံရတဲ့ အစိုးရျဖစ္ခ်င္ျဖစ္ေနႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒကက်ေတာ့ ျပည္သူလူထုက လံုျခံဳေရးအဖြဲ႕၀င္ေတြက မတရားေစာ္ကားအႏိုင္က်င့္ရင္ ကာကြယ္ေပးႏိုင္မယ့္ ဥပေဒ မဟုတ္ပါဘူး။ လံုျခံဳေရးအဖြဲ႔ အ စည္းေတြရဲ႕ အခန္းက႑ကို ျမွင့္တင္ေပးထားတဲ့ အေျခခံဥပေဒျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုစနစ္က်င့္သံုးတဲ့ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ စာနယ္ဇင္းလြတ္လပ္ခြင့္မွာ အကန္႕အသတ္ေတြရွိပါတယ္။လူအမ်ား မိမိတို႔ရဲ႕ ဆႏၵကို ထုတ္ေဖာ္ေျပာ ၾကားခြင့္၊ စုေ၀းေဟာေျပာခြင့္ မရွိပါဘူး။ ဥပေဒကို အစိုးရက သူတို႔စိတ္တိုင္းက် ျပင္ဆင္ေရးဆြဲၿပီး၊ ဥပေဒ၀န္ထမ္းေတြကို အစိုးရေဒါက္ တိုင္ေတြအျဖစ္ အသံုးခ်ေလ့ရွိပါတယ္။ ေနာက္တမ်ဳိးကေတာ့ totalitarianism ဆိုတဲ့ အမ်ဳိးအစားပါ။ ဒီစနစ္က်င့္သံုးတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာဆိုရင္လဲ စစ္တပ္၊ ရဲစတဲ့ လံုျခံဳေရး အဖြဲ႕ အစည္းေတြရဲ႕ အခန္းက႑ဟာ အဆံုးစြန္အထိကို ျမင့္မားပါတယ္။ အစိုးရအာဏာဟာ unconstrained authority ျဖစ္သြားပါၿပီ။ တရား မွ်တမႈေတြ ဆိတ္သုဥ္းေနပါတယ္။ လူထုကို အေၾကာက္တရားနဲ႔ ဖိႏွိပ္အုပ္ခ်ဳပ္ထားပါတယ္။ အစိုးရဟာ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းကို ထင္ရာစိုင္း အုပ္ခ်ဳပ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕အာဏာအရပ္ရပ္ဟာ အစိုးရဆီကပဲ သက္ဆင္းပါတယ္။ ဥပမာ- အာဖဂန္နစ္စတန္မွာ တာလီဘန္ အုပ္ ခ်ဳပ္စဥ္က ပံုသ႑ာန္မ်ဳိးပါ။ ေနာက္ဆံုးတမ်ဳိးကေတာ့ crazy states ဆိုတဲ့ အမ်ဳိးအစားပါ။ ဒီစနစ္ျဖစ္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာေတာ့ လက္နက္ ကိုင္ထားတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ အခန္းက႑ဟာ အရမ္းျမင့္မားပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္မွာ central authority မရွိေတာ့ပါဘူး။ သက္ဆိုင္ရာ ေဒသအလိုက္ စစ္ဘုရင္ေတြ၊ စစ္ေသြးႂကြေတြက အုပ္ခ်ဳပ္ၾကပါတယ္။ state behaviour ဟာ ပံုမွန္မဟုတ္ေတာပါဘူး။ ဥပမာ- ယူဂန္ဒါ ႏိုင္ငံမွာ Idi Amin အုပ္ခ်ဳပ္စဥ္ကာလက အေျခအေနမ်ဳိးပါ။ ႏိုင္ငံေရးပညာရွင္ေတြက ျမန္မာႏိုင္ငံကို authoritarianism လို႔ေခၚတဲ့ အာဏာရွင္စနစ္ က်င့္သံုးတဲ့ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံအေနနဲ႔ သတ္မွတ္ေခၚ ဆိုၾကပါတယ္။ အခုလတ္တေလာအေျခအေနမွာ (၂၀၁၀) ေရြးေကာက္ပြဲ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ က်င္းပမွာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အခ်ဳိ႕က ျမန္မာႏိုင္ငံ မွာပဲ ဒီမိုကေရစီရေတာ့ မေယာင္ေယာင္ ေျပာဆိုေနၾကပါတယ္။ အထက္မွာ ကၽြန္မဆိုခဲ့သလိုပဲ ဒီမိုကေရစီစနစ္က်င့္သံုး၊ မသံုးဆိုတာ ဟာ ေရြးေကာက္ပြဲတခုတည္းနဲ႔ တိုင္းတာလို႔ ရတာမဟုတ္ပါဘူး။ (၂၀၁၀) ေရြးေကာက္ပြဲကို အေျခခံတဲ့ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒဟာ လံု ျခံဳေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ အခန္းက႑ကို secondary role မွာ မထားပဲ central role မွာ ထားပါတယ္။ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွာ အေရးႀကီးဆံုးက႑ေတြျဖစ္တဲ့ ျပည္ထဲေရး၊ ကာကြယ္ေရး၊ ႏိုင္ငံျခားေရးက႑ေတြအေပၚမွာ လူထုရဲ႕အာဏာသက္ဆင္းႏိုင္မႈ မရွိပါဘူး။ ဘတ္ဂ်က္ခြဲေ၀သံုးစြဲမႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးလဲ ကန္႕သတ္ခ်က္ေတြ ရွိေနပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္အတြင္းမွာ မီွတင္းေနထိုင္ၾကတဲ့ တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးမ်ားရဲ႕ တန္းတူညီမွ်ခြင့္အတြက္ အာမခံခ်က္မရွိပါဘူး။ တကယ္ေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္အာဏာဆိုတာ သံုးပံုတပံု၊ ေလးပံုတပံု ခ်ဳိးဖဲ့စားရတဲ့ ဘီစကြတ္မုန္႔ မဟုတ္ပါဘူး။ လူ႔ခႏၶာကိုယ္တခုလိုပဲ အာ႐ံု ေၾကာအဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ ေသြးလည္ပတ္မႈေတြ၊ ေျခလက္အဂါၤေတြ၊ အတြင္းကလီစာေတြနဲ႔ တည္ေဆာက္ထားတာမ်ဳိးပါ။ စစ္အုပ္စုလက္ရွိ ေရးဆြဲထားတဲ့ ဖြဲ႕စည္းပံုဆိုတာက လူကို ေခါင္းျဖတ္ၿပီး၊ က်န္တဲ့ကိုယ္ပိုင္းကိုမွ ျပည္သူ႔အာဏာသက္ဆင္းေစတဲ့ ပံုသ႑ာန္မ်ဳိးပါ။ ကမၻာ ေပၚမွာ ဒီလို ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒမ်ဳိးကို က်င့္သံုးတဲ့ႏိုင္ငံမ်ဳိးရွိတယ္လို႔လဲ မၾကားဖူးပါ။ ေခါင္းမရွိတဲ့ကိုယ္ႀကီးကို အသက္သြင္းဖို႕ဆိုတာ အလြန္ပင္ ခဲယဥ္းပါလိမ့္မယ္။ ဒီလို ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒမ်ဳိးနဲ႔ ႏိုင္ငံေတာ္မွာ လက္ရွိျဖစ္ပြားေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္မႈေတြကို တားဆီးႏိုင္ျခင္း ရွိမရွိဆိုတာကိုလဲ အေလးထားၿပီး ထည့္သြင္းစဥ္းစားၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ state terrorism အမ်ဳိးအစားမ်ားကို ဆက္လက္ ေလ့လာၾကည့္ၾကပါစို႔။
ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္မႈ ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္မႈ ပံုသ႑ာန္အမ်ဳိးအစားမ်ားကို အသံုးျပဳၿပီး ေလ့လာၾကည့္ရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္မႈ ပံုသ႑ာန္သံုးမ်ဳိးလံုး ျဖစ္ပြားေနတယ္ဆိုတာ သိျမင္ႏိုင္ပါတယ္။ ပထမအမ်ဳိးအစားျဖစ္တဲ့ Vigilante state terrorism ကိုေတာ့ စစ္အုပ္စုဟာ ၾကံ့ဖြတ္၊ စြမ္းအားရွင္မ်ားကို အသံုးခ်ၿပီး က်ဴးလြန္ေနပါတယ္။ ဒီပဲယင္းသတ္ျဖတ္မႈအေရးအခင္း၊ စက္တင္ဘာေတာ္လွန္ေရး ကနဦးစ အေျခအေနမ်ားမွာ အစိုးရမဟုတ္ေသာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားျဖစ္တဲ့ ၾကံ့ဖြတ္၊ စြမ္းအားရွင္မ်ားကို ႏိုင္ငံေတာ္က ႀကိဳးကိုင္ၿပီး ႏိုင္ငံေရးအၾကမ္းဖက္မႈေတြ က်ဴးလြန္ေစခဲ့ပါတယ္။
( Vigilante state terrorism in Depayin committed by state-sponsored USDA members and Swan-arr- shins)
ေနာက္ထပ္ပံုသ႑ာန္တမ်ဳိးျဖစ္တဲ့ official state terrorism ကိုလဲ နအဖစစ္အုပ္စုမွ က်ဴးလြန္ခဲ့ေၾကာင္း ရွစ္ေလးလံုးလူထုတိုက္ပြဲ၊ ၉၆ ခုႏွစ္ ေက်ာင္းသားမ်ား ဆႏၵျပအေရးဆိုမႈ၊ စက္တင္ဘာ ေတာ္လွန္ေရးပံုရိပ္မ်ားက သက္ေသခံထားၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတြတင္မက တိုင္း ရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား ေနထိုင္ရာေဒသေတြက မုဒိမ္းက်င့္၊ လူသတ္၊ ရြာမီးရွိဳ႕မႈေတြဟာလဲ ျမင္သာထင္ရွားတဲ့ overt official state terrorism ေတြျဖစ္သလို၊ စစ္ေၾကာေရးစခန္းေတြထဲက ႏိွပ္စက္ညႇဥ္းပမ္း ႐ိုက္ႏွက္မႈေတြ၊ လွ်ိဳ႕၀ွက္လုပ္ၾကံသတ္ျဖတ္မႈေတြ၊ ၿခိမ္းေခ်ာက္ မႈေတြဟာလဲ convert state terrorism က်ဴးလြန္မႈမ်ားကို ညႊန္ျပေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။
(overt official state terrorism committed by SPDC soldiers)
အဆိုးဆံုးကေတာ့ genocidal state terrorism လို႔ေခၚတဲ့ လူမ်ဳိးသုဥ္း ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္မႈ ေတြ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျဖစ္ပြားေနျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ Genocidal acts ဆိုတာက အခ်ဳိ႕က physical extermination လို႔ပဲ ထင္ေနၾကေပမယ့္ ဒီအထဲမွာ လူမ်ဳိးစုေတြရဲ႕ ကိုးကြယ္ ယံုၾကည္မႈ၊ စာေပနဲ႔ အျခားအစဥ္အလာဓေလ့ေတြ အေပၚမွာ အတင္းအၾကပ္တားျမစ္မႈ၊ ၿခိမ္းေခ်ာက္အႏိုင္က်င့္မႈ၊ ကိုယ္ေရာစိတ္ပါ ထိ ခိုက္နာက်င္ေစမႈေတြလဲ ပါ၀င္တာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား ေနထိုင္ရာနယ္ေျမေတြက အစုလိုက္အျပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္မႈ ေတြ၊ မုဒိမ္းျပဳက်င့္မႈကို စစ္ဆင္ေရးလက္နက္တခုအျဖစ္ အသံုးခ်မႈေတြ၊ ေက်းရြာမ်ား ေျပာင္းေရႊ႕ေနရာခ်မႈေတြ၊ ေပၚတာဆြဲမႈေတြ၊ စာေပ နဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈအေပၚ ခ်ဳပ္ခ်ယ္ကန္႕သတ္မႈေတြဟာ genocidal state terrorism က်ဴးလြန္မႈေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
(Genocidal state terrorism committed by military regime)
နိဂံုး နိဂံုးခ်ဳပ္ဆိုရရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လက္ရွိအုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့ စစ္အုပ္စုဟာ ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္မႈကို က်ဴးလြန္ေနတဲ့ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ား ျဖစ္တာေၾကာင့္ ျပည္သူလူထုတရပ္လံုးအေနနဲ႔ စုေပါင္းေတာ္လွန္ဖို႕ လိုအပ္လွပါေၾကာင္း တိုက္တြန္းေရးသားလိုက္ရပါတယ္။ “ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ ပ်က္သုဥ္းေရး- ဒို႕အေရး ” “ ဒီမိုကေရစနစ္ထြန္းကားေရး- ဒို႕အေရး ” “ ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္သမားမ်ား- အလိုမရွိ ” ခင္မမမ်ဳိး (၂၊ ၄၊ ၂၀၀၉)
ရည္ညႊန္းကိုးကား- Hoffman,B.(1998)Inside Terrorism, London,Indigo Laqueur, W. (2003) No End to War: Terrorism in the 21st century, Continuum, London Lemkin, R. (1944) Axis Rule in Occupied Europe: Laws of occupation, Analysis of government, Proposals for Redress, Washington DC, Carnegie Endowment for International Peace Li, Q. (2005) “Does democracy promote or reduce transnational terrorist incidents?, Journal of Conflict Resolution, 49 (2) Martin,G.(2003)Understanding Terrorism:Challenges,Perspectives and issues,Sage,London Sederberg, P. (1989) Terrorist Myths: Illusion, Rhetoric and Reality, Englewood Cliffs, Prentice Hall